Σε μία ιστορία του ο Καρλ Ντίκενς, αναφέρεται σε έναν άνδρα που ήταν φυλακισμένος για αρκετά χρόνια. Σε όλο το διάστημα που ήταν στην φυλακή, καθημερινά ευχόταν και πρόσμενε την στιγμή που θα μπορούσε και πάλι να είναι ελεύθερος. Ονειρευόταν την ημέρα της ελευθερίας του, όπου θα έφευγε από το κελί του και θα απολάμβανε και πάλι τον ήλιο, την φύση και όλες τις ομορφιές της ζωής. Ένα πρωινό η επιθυμία του έγινε πραγματικότητα. Έφτασε η στιγμή να εγκαταλείψει το κελί του και ο φρουρός τον οδήγησε ως την πύλη αποχαιρετώντας τον. Μετά από μερικά λεπτά ελευθερίας, ο άνδρας επέστρεψε και πάλι στο κελί του!
Διαβάζοντας αυτή την ιστορία, η πρώτη σου σκέψη ξέρω πως είναι : “Μα πώς είναι δυνατόν; Τι συνέβη με αυτόν τον άνθρωπο ; Τι σκεφτόταν και θέλησε να επιστρέψει και πάλι στο κελί του”; Η απάντηση εδώ είναι απλή… Είχε μάθει επί σειρά ετών να ζει εγκλωβισμένος στον δικό του μικρόκοσμο, στο μικρό “κελί” του, το οποίο έστω και αν δεν του άρεσε, είχε γίνει πλέον για αυτόν μία συνήθεια. Η παραμονή του εκεί τον έκανε σταδιακά να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε ένα “ασφαλές” και “ελεγχόμενο” περιβάλλον, χωρίς εξωτερικά ερεθίσματα, αλλά με όρια τόσο πνευματικά, όσο και σωματικά … Μετά από μία σειρά ετών συνήθειας σε αυτό το περιβάλλον, δεν μπορούσε πλέον να σκεφτεί πώς θα μπορούσε να διαχειριστεί την ζωή του ως ελεύθερος. Αυτό που πάντα περίμενε, ήθελε, ήλπιζε και ονειρευόταν -που ήταν η ελευθερία του-, όταν έφτασε η στιγμή να το ζήσει δεν μπορούσε να το αντέξει, του φαινόταν αφόρητο… Περνώντας την πύλη εξόδου από την φυλακή, τον κατέκλυσε η αβεβαιότητα και …. Ο φόβος της αλλαγής!
Διαβάζοντας αυτή την ιστορία, είναι πολύ πιθανό να προβληματίστηκες αναλογίζοντας τις δικές σου σκέψεις ή και τις επιθυμίες που άφησες στη μέση, όχι επειδή δεν ήθελες να γίνουν πραγματικότητα, αλλά επειδή υπήρχε αυτό το “κάτι” που σε κρατούσε πίσω. Πολλοί άνθρωποι, επιθυμούν να ξεκινήσουν μία νέα δουλειά , να παντρευτούν, να κάνουν οικογένεια, να ξεκινήσουν ξανά τις σπουδές, να αποκτήσουν περισσότερα χρήματα, να αγοράσουν ένα σπίτι ή ένα αυτοκίνητο (και άλλες πόσες επιθυμίες) όμως όλα αυτά ποτέ δεν θα συμβούν, αν αυτοί οι άνθρωποι συνεχίζουν να παραμένουν «φυλακισμένοι» στο «σκοτάδι» του φόβου της αλλαγής, γυρίζοντας την πλάτη στον «ήλιο» της ελευθερίας.
Τι είναι όμως αυτό που κάνει την αλλαγή να γίνεται τόσο τρομακτική; Γιατί υπάρχει ο φόβος ακόμα και στην σκέψη μίας αλλαγής;;;
Ας ορίσουμε πρώτα τι ακριβώς είναι ο φόβος και τι ακριβώς είναι η αλλαγή!
Φόβος = Είναι ένα βασικό ανθρώπινο, συναίσθημα άμυνας αλλά και προστασίας το οποίο εκδηλώνεται «ασυνείδητα» και προκαλείται από την συνειδητοποίηση μίας απειλής, ή αλλιώς ενός κινδύνου, ο οποίος είναι είτε πραγματικός, είτε πλασματικός.
Αλλαγή= Είναι μία συνεχής , δυναμική διαδικασία ανάπτυξης, η οποία εμπλέκει την αναδιοργάνωση ως ανταπόκριση στις ανάγκες που υπάρχουν και δημιουργούνται.
Ο Φόβος της Αλλαγής, είναι ένα αμυντικό συναίσθημα που θέτει τον άνθρωπο σε «άμυνα προστασίας» από έναν μή πραγματικό / αληθινό κίνδυνο ή μία απειλή που αφορά το μέλλον και τα επακόλουθά του!
Γιατί Φοβάμαι την Αλλαγή;
- Η αλλαγή δηλώνει ότι πρέπει να αφήσεις πίσω σου μία κατάσταση (ή ακόμα και μία συμπεριφορά) για να κάνεις ένα νέο ξεκίνημα. Η αλλαγή λοιπόν έχει συνδεθεί ως μία απώλεια ή ένας αποχωρισμός από την σταθερότητα που είχες συνηθίσει. Γνωρίζουμε καλά ότι η διαδικασία απώλειας ή αποχωρισμού είναι εξαιρετικά δύσκολη για κάθε άνθρωπο, μα πολύ περισσότερο για τα άτομα που έχουν βιώσει σε παιδική ηλικία παρεμφερή γεγονότα (παιδιά χωρισμένων γονιών).
- Η αλλαγή σε ταξιδεύει σε νέα μονοπάτια που δεν είναι γνώριμα και σε βγάζει από την γνώριμη «ζώνη ασφάλειας» της συνήθειας που πίστευες ότι έχεις τον έλεγχο.
- Η Αλλαγή σε προκαλεί να δοκιμάσεις νέες σκέψεις, νέες ιδέες, νέες δράσεις, να κάνεις πράγματα με έναν νέο τρόπο να αλλάξεις πρωτίστως εσύ ο ίδιος. Η σκέψη ότι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα είχες συνηθίσει να κάνεις κάποια πράγματα με έναν συγκεκριμένο και σταθερό τρόπο, σε κάνει να αισθάνεσαι ότι θα σου είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσαρμοστείς σε έναν νέο τρόπο που σίγουρα μπορεί να είναι και καλύτερος.
- Η Αλλαγή «γεννά» αμφιβολίες εσωτερικές και εξωτερικές. Οι εσωτερικές αμφιβολίες αφορούν δικές σου σκέψεις όπως: Θα τα καταφέρω; Θα μπορέσω; Πώς θα είναι τα νέα δεδομένα; Θα γίνουν αποδεχτές από το περιβάλλον μου; Θα συνηθίσω; Και αν αποτύχω; Οι εξωτερικές αμφιβολίες είναι οι σκέψεις που δημιουργούνται, από το περιβάλλον αλλά και από τον επηρεασμό που δέχεσαι από αυτό. Για παράδειγμα ένα φιλικό πρόσωπο σου λέει: «Είσαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρεις; Εγώ στην θέση σου δεν θα το έκανα»! Η βασική «ρίζα» των αμφιβολιών είναι η έλλειψη αυτοπεποίθησης!
Υπάρχουν πολλοί λόγοι αλλά και πολλές σκέψεις που μπορεί να οδηγούν στο φόβο (όπου στην συνέχεια γίνεται φοβία) για την αλλαγή. Είναι σημαντικό όμως να καταφέρεις εσύ ο ίδιος να μπορέσεις να εντοπίσεις τις βαθύτερες αιτίες του φόβου, προκειμένου να κάνεις τα βήματα εκείνα που θα σε βοηθήσουν σταδιακά να αποβάλεις τα αρνητικά συναισθήματα έντασης που σου προκαλεί. Αναλογίσου λοιπόν: Τι είναι για εσένα η αλλαγή; Πότε ήταν η τελευταία φορά που έκανες μία αλλαγή στη ζωή σου και πώς ένιωσες για αυτό; Πώς εξελίχθηκε η τελευταία σου αλλαγή; Πώς φαντάζεσαι την ζωή σου χωρίς αλλαγές; Ποια είναι τα δυνατά σου σημεία που σε βοηθούν να ανταποκρίνεσαι στις προκλήσεις της ζωής;
5 Tips Για την Διαχείριση του Φόβου της Αλλαγής
- Διερεύνησε και κατέγραψε τις σκέψεις που σου εκδηλώνονται στην σκέψη μίας αλλαγής. Κατέγραψε τα θετικά και τα αρνητικά δεδομένα που δημιουργήθηκαν από την τελευταία αλλαγή που έκανες στη ζωή σου.
- Πώς θα ήταν η ζωή σου αν δεν φοβόσουν τις αλλαγές;;; Τι διαφορετικό θα συνέβαινε; Τι περισσότερο θα είχες πετύχει;;; (κατέγραψε όλα όσα θα είχες πετύχει αν δεν φοβόσουν τις αλλαγές)
- Υπάρχει κάποιος άνθρωπος από το περιβάλλον σου που τον θαυμάζεις για την δύναμη που δείχνει στις αλλαγές της ζωής; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του; Ποια από αυτά τα χαρακτηριστικά θα θελες να καλλιεργήσεις και εσύ; Τι μπορείς να μάθεις από την μέχρι τώρα πορεία του;
- Ποια είναι τα πιο «δυνατά» σου σημεία που ξέρεις ότι σε έχουν βοηθήσει στην πορεία της ζωής σου ; (κατέγραψέ τα και επικεντρώσου και αξιοποίησέ τα)
- Κατέγραψε μερικές 2-3 μικρές αλλαγές που θα θελες να κάνεις στη ζωή σου, αναφέροντας όμως και τους βασικούς λόγους που θέλεις να πραγματοποιήσεις αυτές τις αλλαγές. Επέλεξε με ποια αλλαγή θα ξεκινήσεις πρώτα (ακόμα και αν είναι η πιο εύκολη)! Σχεδίασε μικρά αλλά και σταθερά βήματα που θα σε βοηθήσουν στην επίτευξη του στόχου, που είναι η ολοκλήρωση μίας αλλαγής στη ζωή σου!
Η αλλαγή είναι πράγματι δύσκολη όμως είναι ζωή, όπως και η ζωή είναι αλλαγή! Η στιγμή της γέννησής σου, συνοδεύτηκε με «κλάμα» το οποίο ήταν μία ασυνείδητη αντίδραση φόβου, γιατί ξαφνικά αποχωρίστηκες το προστατευμένο περιβάλλον το οποίο και σε φιλοξενούσε για 9 ολόκληρους μήνες (την κοιλίτσα της μαμάς)! Επικεντρώσου στα θετικά στοιχεία της αλλαγής, διατηρώντας την σκέψη ότι η αλλαγή είναι ένα κεφάλαιο του βιβλίου της ζωής και όχι όλο το βιβλίο … Τι λες θα γυρίσεις πίσω στο σκοτεινό κελί της συνήθειας ή θα προτιμήσεις τον ήλιο και την ελευθερία;